5. sınıf sosyal bilgiler 5. sınıf sosyal bilgiler Kültür ve Miras testi ve çözümleri – İnteraktif Test
1) Bir toplumun nesilden nesile aktardığı, yaşam biçimini, değerlerini, inançlarını, geleneklerini ve sanatını kapsayan ortak birikimine ne ad verilir?
Çözüm: Kültür, bir toplumun nesilden nesile aktardığı tüm maddi ve manevi değerleri, yaşam biçimini, inançlarını, geleneklerini ve sanatını ifade eden kapsayıcı bir kavramdır. Diğer seçenekler, kültürün sadece belirli yönleri veya farklı disiplinleridir. (5-6. Sınıf, Kolay, MEB Yazılı)
2) Aşağıdakilerden hangisi somut (maddi) kültürel miras ögelerinden biri değildir?
Çözüm: Somut kültürel miras, dokunulabilir, görülebilir ve fiziki varlığı olan eserleri kapsar (mimari yapılar, arkeolojik alanlar, sanat eserleri vb.). Geleneksel halk oyunları ise somut olmayan (manevi) kültürel miras kapsamında değerlendirilir. (5-6. Sınıf, Orta, MEB Yazılı)
3) Bir bölgedeki insanların, nesillerdir devam ettirdiği yerel adetleri, düğün törenleri, bayram kutlamaları gibi uygulamalar aşağıdaki kültürel ögelerden hangisine örnek olarak verilebilir?
Çözüm: Düğün törenleri, bayram kutlamaları ve yerel adetler, bir toplumun yaşam biçiminin önemli parçaları olan gelenek ve göreneklerdir. Dil, din, mimari ve mutfak kültürü de kültürel ögelerdir ancak verilen örnekler doğrudan gelenek ve görenekleri işaret etmektedir. (6-7. Sınıf, Kolay, MEB Yazılı)
4) Ülkemizin zengin kültürel miraslarından biri olan, masal, fıkra, efsane gibi sözlü anlatıların, türkü, mani gibi ezgili ürünlerin ve halk oyunlarının genel adı nedir?
Çözüm: Folklor, bir ülkenin veya bölgenin halkbilimi; yani sözlü edebiyatı, gelenekleri, inançları, adetleri, oyunları, müziği, dansları ve el sanatları gibi kültürel unsurların bütünüdür. Diğer seçenekler farklı bilim dallarını ifade eder. (7. Sınıf, Orta, LGS formatı)
5) UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi'ne alınan 'Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği'nin bu listede yer alması, aşağıdaki amaçlardan hangisine hizmet eder?
Çözüm: UNESCO'nun bu listeye almadaki temel amacı, kültürel mirasın korunması, tanıtılması ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır. Bu sayede 'Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği'nin evrensel değerine dikkat çekilerek yaşatılması desteklenir. (8. Sınıf, Orta, LGS/KPSS formatı)
6) Bir milletin bağımsızlığını, tarihini, ortak değerlerini ve aidiyet duygusunu güçlendiren kültürel özelliklerin bütününe ne ad verilir?
Çözüm: Milli kültür, bir milletin kendine özgü, onu diğer milletlerden ayıran, ortak değerleri, tarihi, dili, sanatı ve gelenekleriyle oluşan bütünüdür. Bağımsızlık ve aidiyet duygusunu doğrudan besler. Evrensel kültür tüm insanlığı kapsarken, popüler kültür dönemsel ve yaygın eğilimleri ifade eder. (8-9. Sınıf, Kolay, MEB Yazılı/YKS başlangıcı)
7) Göçler, ticaret yolları ve fetihler gibi olaylar, farklı toplumlar arasında kültürel etkileşimi tetikler. Bu etkileşim sonucunda aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmez?
Çözüm: Kültürel etkileşimler genellikle öğrenme, yayılma, yenilik ve ortak birikimler oluşumu gibi sonuçlar doğurur. Ancak milli kültürlerin tamamen ortadan kalkması nadir görülen, ekstrem bir durumdur. Genellikle kültürler değişime uğrar ve yeni ögelerle zenginleşir, ancak kimliklerini tamamen kaybetmezler. (9. Sınıf, Orta, YKS başlangıcı)
8) Osmanlı Devleti döneminde inşa edilen köprüler, camiler, medreseler ve kervansaraylar günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Bu durum, 'Kültür ve Miras' konusu açısından aşağıdaki kavramlardan hangisinin önemini vurgular?
Çözüm: Geçmişte inşa edilen yapıların günümüzde de kullanılması veya ayakta olması, kültürün nesiller arası devamlılığını ve geçmişten günümüze aktarılmasını ifade eden 'kültürel süreklilik' kavramının bir göstergesidir. Bu yapılar aynı zamanda somut kültürel mirasa örnektir. (9-10. Sınıf, Orta, YKS/LGS)
9) UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm: UNESCO Dünya Miras Listesi'ne giren tüm kültürel ve doğal varlıklar, dünya çapında istisnai evrensel değere sahip oldukları için seçilir. Yani sadece bir ülkeye değil, tüm insanlığa ait birer miras olarak kabul edilirler. (10. Sınıf, Orta, YKS/KPSS)
10) Çağımızda kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ve küreselleşmenin etkisiyle yerel kültürler üzerinde bir dönüşüm yaşanmaktadır. Bu dönüşümün olumlu ve olumsuz yönleri göz önüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi kültürel mirasın korunması açısından önemli bir tehlike oluşturabilir?
Çözüm: Küreselleşme, bazı olumlu yönlerinin yanı sıra, yerel kültürlerin özgünlüklerini kaybetme ve tektipleşme riskini de taşır. Özellikle yerel dillerin ve geleneklerin yeni nesiller tarafından benimsenmeyip unutulması, kültürel mirasın en büyük tehlikelerinden biridir. (10-11. Sınıf, Zor, YKS)
11) Bir toplumun kimliğini oluşturan en temel ögelerden biri dildir. Dilin kültürel mirasın korunmasındaki rolünü en iyi açıklayan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm: Dil, bir toplumun hafızasıdır. Masallar, destanlar, ninniler, atasözleri, tekerlemeler gibi sözlü kültürel miras ögeleri dil aracılığıyla yaşar ve aktarılır. Aynı zamanda düşünme biçimini ve dünya görüşünü de şekillendirir. Dolayısıyla, dil kültürel değerlerin aktarımında merkezi bir role sahiptir. (10-11. Sınıf, Orta, YKS/KPSS)
12) Kültürel mirasın korunması, sadece tarihi eserlerin restore edilmesiyle sınırlı değildir. Aynı zamanda somut olmayan kültürel mirasın da yaşatılması büyük önem taşır. Bu bağlamda, aşağıdakilerden hangisi somut olmayan kültürel mirasın yaşatılmasına yönelik bir faaliyet değildir?
Çözüm: Tarihi bir köprünün restorasyonu, somut kültürel mirasın korunmasına yönelik bir faaliyettir. Diğer seçenekler ise geleneksel bilgi, beceri, uygulama ve anlatılar gibi somut olmayan kültürel miras ögelerinin yaşatılmasına hizmet eder. (11. Sınıf, Orta-Zor, YKS)
13) Bir toplumun kültürel kimliğinin oluşmasında; coğrafi konum, tarihsel süreçler, dini inançlar ve komşu toplumlarla etkileşim gibi birçok faktör etkilidir. Buna göre, kültürel kimliğin değişmez ve durağan bir yapı olmadığını savunan bir araştırmacı, aşağıdaki argümanlardan hangisini kullanabilir?
Çözüm: Kültürel kimlik, tarihsel ve toplumsal koşullara göre şekillenen, diğer kültürlerle etkileşimle değişen, kendini sürekli yenileyen dinamik bir yapıdır. 'Değişmez ve durağan' olmadığını savunan bir kişi, bu dinamik yapıyı vurgulayacaktır. Diğer seçenekler yanlış veya eksik çıkarımlardır. (11-12. Sınıf, Zor, YKS)
14) Divan-ı Lügat-it Türk, Dede Korkut Hikâyeleri, Mesnevi gibi eserler, Türk kültür ve medeniyetinin geçmişten günümüze aktarılmasında köprü görevi görmüşlerdir. Bu durum, kültürel mirasın hangi yönünü ön plana çıkarmaktadır?
Çözüm: Verilen eserler, yazılı kaynaklar aracılığıyla atalarımızın dilini, yaşam biçimini, inançlarını ve değerlerini günümüze taşıyan önemli birer kültürel mirastır. Bu örnekler, yazılı kaynakların kültürün korunması ve gelecek nesillere aktarılmasındaki vazgeçilmez rolünü vurgular. (10-11. Sınıf, Orta, YKS/KPSS)
15) Türkiye'de özellikle kırsal bölgelerde nesillerdir yaşatılan 'imece' geleneği, bir işin el birliğiyle, yardımlaşma usulüyle yapılması anlamına gelir. Bu gelenek, Türk kültürünün hangi temel değerlerinden birini temsil eder?
Çözüm: 'İmece' geleneği, insanların zor zamanlarda veya büyük işlerde birbirlerine karşılıksız yardım etme pratiğidir. Bu durum, Türk toplumunda köklü bir yere sahip olan 'yardımlaşma ve dayanışma' değerinin somut bir göstergesidir. (7-8. Sınıf, Kolay, LGS formatı)
16) UNESCO Dünya Miras Listesi'nde hem kültürel hem de doğal miras kriterlerini karşıladığı için 'karma miras alanı' olarak yer alan bir yer düşünüldüğünde, Türkiye'den buna en uygun örnek aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Çözüm: Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, doğal oluşumları (peribacaları) ve insan yapımı kültürel unsurları (kaya oyma kiliseler, yeraltı şehirleri) bir arada barındırdığı için hem doğal hem de kültürel miras olarak UNESCO listesinde yer alan tek 'karma miras alanı'mızdır. Diğerleri sadece kültürel miras alanlarıdır. (12. Sınıf, Zor, YKS/KPSS)
17) Bir toplumun kültürel değerlerinin gelecek nesillere aktarılmasında en büyük sorumluluk aşağıdakilerden hangisine aittir?
Çözüm: Kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması, tek bir kişi veya kurumun değil, ailesinden başlayarak toplumdaki her bireyin ve Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı gibi ilgili tüm kamu ve sivil toplum kuruluşlarının ortak sorumluluğudur. (8-9. Sınıf, Orta, LGS/MEB Yazılı)
18) Günümüzde küreselleşmenin etkisiyle farklı kültürler arasında etkileşim artarken, bu durumun kültürel kimlik üzerinde olası sonuçlarını irdeleyen bir öğrencinin aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşması beklenmez?
Çözüm: Küreselleşme, etkileşim, zenginleşme ve melezleşme gibi sonuçlar doğurabilir. Ancak her kültürün küresel etkilere rağmen özgünlüğünü 'tamamen' koruyacağı yargısı, değişimin ve dönüşümün kaçınılmaz olduğu gerçeğini göz ardı eder. Hiçbir kültür dış etkilere tamamen kapalı kalamaz. (11-12. Sınıf, Zor, YKS)
19) Aşağıdakilerden hangisi, somut olmayan kültürel mirasın korunması ve tanıtılması için yapılan uluslararası çalışmalar arasında yer alır?
Çözüm: UNESCO, somut ve somut olmayan kültürel mirasın korunması, tanıtılması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla önemli çalışmalar yapan ve 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi' gibi listeler oluşturan başlıca uluslararası kuruluştur. Diğer kuruluşların görev alanları farklıdır. (9-10. Sınıf, Orta, YKS/KPSS)
20) Kültürün işlevleri arasında, toplumsal birliği sağlama, sosyal kontrol aracı olma ve bireylere kimlik kazandırma gibi roller bulunur. Bu bağlamda, 'Milli kültürümüzün yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması' ifadesi, kültürün hangi işlevini vurgulamaktadır?
Çözüm: Milli kültürün yaşatılması ve aktarılması, bireylerin kendi toplumlarına, tarihlerine ve değerlerine bağlılık hissetmelerini, kendilerini o kültürün bir parçası olarak görmelerini sağlar. Bu da bireye 'aidiyet ve kimlik kazandırma' işleviyle doğrudan ilgilidir. (11-12. Sınıf, Orta-Zor, YKS)
Skor: 0/0 (0%)
Kültür ve Miras
Kültür ve Miras konusunda kapsamlı bir anlatım aşağıdadır.